tan2818
發表於 2012-11-4 16:54:42
<P><STRONG>觀經文二十四年之間,惟於歲會八年曰,所謂歲會,氣之平也,則其他之不平可知。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故曰制則生化,然則無制者乃為害矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>所以有至而不至,未至而至之變,皆其氣之偏耳。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>不可因其為和,便以為常而不之察也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:夫子言用寒遠寒,用熱遠熱,余未知其然也,愿聞何謂遠? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:熱無犯熱,寒無犯寒,遠,避忌之謂,即無犯也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>凡用熱者無犯司氣之熱,用寒者無犯司氣之寒,是謂熱無犯熱,寒無犯寒。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>從者和,逆者病,不可不敬畏而遠之,所謂時與六位也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>時謂四時,即主氣也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>位謂六步,即客氣也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>主客之氣皆當敬畏,不犯為從,犯則為逆矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:溫涼何如? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>謂溫涼稍次於寒熱,亦可犯否。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:司氣以熱,用熱無犯,司氣以寒,用寒無犯,司氣以涼,用涼無犯,司氣以溫,用溫無犯,按:司氣者,司天地之氣也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>言寒熱二者固不可犯,即溫涼二者亦當避忌。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>蓋歲氣所系至重,苟少犯之,皆能為害也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>間氣同其主無犯,異其主則小犯之,間氣,左右四間之客氣也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>主,主氣也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>同者,同熱同寒,其氣甚,故不可犯。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>異者,主寒客熱,主熱客寒,其氣分,其邪不一,故可因其勢而小犯之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>上節言司氣,此節言間氣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>如至真要大論曰:主歲者紀歲,間氣者紀步也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>是謂四畏,必謹察之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>四畏即寒熱溫涼也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:善! </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>其犯者何如? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>言有必不得已而犯之者,將何如也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:天氣反時,則可依時,天氣即客氣,時即主氣,客不合主,是謂反時。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>反時者則當依時,以主氣之循環有常,客氣之顯微無定,故姑從乎主也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>及勝其主則可犯,勝其主者,客氣太過也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>如夏而寒甚,客水勝也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>冬而熱甚,客火勝也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>春涼秋溫,其氣皆然。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故可以熱犯熱,以寒犯寒,以涼犯涼,以溫犯溫,而從其變,乃所謂從治也。 <BR></STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:55:17
<P><STRONG>以平為期而不可過。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>……過則傷正氣而增病矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故曰:無失天信,無逆氣宜,無翼其勝,無贊其復,是謂至治。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>客主氣運,至必應時,天之信也,不知時氣,失天信矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>寒熱溫涼,用之各當,氣之宜也,不識逆從,逆氣宜矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>翼其勝,贊其復,皆助邪也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>知而弗犯,是謂至治之妙。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:善! </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>五運之氣亦復歲乎? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>復,報復也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此問五運之氣,亦如六氣之勝復而歲見否。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:鬱極乃發,待時而作也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>五運被勝太甚,其郁必極,鬱極必發,其發各有時也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>詳如下文。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:請問其所謂也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:五常之氣,太過不及,其發異也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:愿卒聞之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:太過者暴,不及者徐,暴者為病甚,徐者為病持。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>持者,進退纏綿,相持延久也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太過者其氣暴,不及者其氣徐,此理之當然也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>然下文云太者之至徐而常,少者暴而亡,若與此節相反。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>而不知太者之暴,肆強也,少者之亡,受傷也,肆強者猶可制,受傷者不可支。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故此二節互言,正以發明微甚之義耳。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:太過不及,其數何如? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:太過者其數成,不及者其數生,土常以生也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太過者其數成,成者氣之盛也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>不及者其數生,生者氣之微也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>土氣長生於四季,故常以生數而不待於成也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此數有生成,其即氣有國中之義歟? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>凡六十年運氣政令之數,如云寒化一、寒化六等義,即此之謂。 <BR></STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:55:27
<P><STRONG>按:土常以生者,謂土位中宮,數止於五,如篇中凡言濕化雨化而皆云五者是也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>詳求其義,土無成數而止言五之生數者,土為萬物之母,生生不息,隨時遞王,以生為常,如不及之運,氣有可加,非若太過之運,盛而氣極,不能生物之比也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:其發也何如? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:土鬱之發,岩穀震驚,木勝制土,土之郁也,鬱極則怒,怒動則發。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岩穀者,土深之處。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>震驚者,土氣之發也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>雷殷氣交,殷,盛也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>氣交者,升降之中,亦三氣四氣之間。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>蓋火濕合氣,發而為雷,故盛於火濕之令。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>埃昏黃黑,塵霾蔽日也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>化為白氣,濕蒸之氣,嵐之屬也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>飄驟高深,飄風驟注,沖決高深也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>擊石飛空,洪水乃從,岩崩石走,洪水從而出也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>川流漫衍,田牧土駒,川流漫衍,湮沒郊原也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>田牧土駒,以洪水之後,惟余土石嵬然,若群駒之散牧於田野間也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>化氣乃敷,善為時雨,土濕之化,鬱而伸也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>始生始長,始化始成。 </STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:56:02
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>土氣被郁,物化皆遲</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>然土鬱之發,必在三氣四氣之間,故猶能生長化成,不失其時也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故民病心腹脹,腸鳴而為數後,甚則心痛脅,嘔吐霍亂,飲發注下,腫身重。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此皆濕土為病。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>濕在上中二焦,故心腹脹。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>濕在下焦,故數後下利。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>心為濕乘,故心痛。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>肝為濕侮,故脅肋脹也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>有聲為嘔,有物為吐。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>霍亂者,吐利並行,而心目亂也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>飲,痰飲也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>注下,大便暴泄也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>濕氣傷肉,則腫身腫重。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>皆土發濕邪之證。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>云奔雨府,霞擁朝陽,山澤埃昏,其乃發也,以其四氣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>雨府,太陰濕聚之處也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>霞擁朝陽,見於旦也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>埃昏,土氣之濁也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>土主四之氣,在大暑六月中後,凡六十日有奇,故土鬱之發,以其四氣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>云橫天山,浮游生滅,怫之先兆。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>浮游,蜉蝣也,朝生暮死,其出以陰。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此言大者為云橫天山,小者為蜉蝣生滅,二者之見,則土鬱將發,先兆彰矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>怫,郁也,音佛。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>金鬱之發,天潔地明,氣清氣切,火勝制金,金之郁也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>金氣清明急切,故其發如此。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>大涼乃舉,草樹浮煙,按:涼為金氣,煙為火氣,金王於秋,時方大涼,火退令而其氣浮散於草樹之間也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>景岳以浮煙為金之斂氣,誤矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>燥氣以行,霧數起,金氣至則燥氣行,陰氣凝則霧起。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>濃霧也,音茂。 <BR></STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:56:19
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>殺氣來至</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>草木蒼干,金乃有聲。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:秋氣肅殺,故云殺氣,非陰氣也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>草木至此凋零,氣燥勁而音清切,是謂秋聲,即金聲也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故民病咳逆,心脅滿,引少腹,善暴痛不可反側,嗌干,面陳色惡。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>咳逆嗌干,肺病而燥也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>心脅滿引少腹,善暴痛不可反側,金氣勝而傷肝也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陳,晦也,金氣肅殺,故面陳而惡也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>山澤焦枯,土凝霜鹵,怫乃發也,其氣五。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>燥氣行,故山澤焦枯,土面凝白,鹵結為霜也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>金王五之氣,主秋分八月中後,凡六十日有奇,故其發也,在氣之五。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>鹵音魯。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>夜雪白露,林莽聲淒,怫之兆也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:秋末有霜,先見白露。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>雪,猶泄也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>林莽聲淒,金風動也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>是謂秋之先兆。 <BR></STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:56:35
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>水鬱之發,陽氣乃辟</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>土勝制水,水之郁也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>水鬱而發,寒化大行,故陽氣乃辟。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>辟,避同。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陰氣暴舉,大寒乃至,川澤嚴凝,寒結為霜雪,寒,寒氣之如霧者。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>甚則黃黑昏翳,流行氣交,乃為霜殺,水乃見祥。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>黃,土色。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>黑,水色。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>水為土鬱而發,故二色並見於氣交。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>祥,災異也,凡吉凶之兆皆曰祥。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故民病寒客心痛,腰痛,大關節不利,屈伸不便,善厥逆痞堅腹滿。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此皆寒水之氣為病。 </STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:56:53
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>火畏水,故心痛</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>寒入腎,故腰痛。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>寒則血氣滯,筋脈急,故關節不利,屈伸不便。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陰氣勝,陽氣不行,故厥逆痞堅腹滿。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陽光不治,空積沉陰,白埃昏瞑而乃發也,其氣二火前後。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>二火前後,君火二之氣,相火三之氣,自春分二月中,而盡於小暑六月節,凡一百二十日,皆二火之所主。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>水本王於冬,其氣鬱,故發於火令之時,陰承陽也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>王氏曰:陰精與水,皆上承火,在君相二火之前後。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太虛深玄,氣猶麻散,微見而隱,色黑微黃,怫之先兆也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>深玄,黑色也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>麻散,如麻散亂可見,微見而隱也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>大都占氣之法,當於平旦候之,其色黑而微黃,黃為土色,黑為水色,微黃兼黑,水鬱將發之先兆也。 </STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:57:09
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>木鬱之發,太虛埃昏</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>云物以擾,大風乃至,屋發折木,木有變。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>金勝制木,木之郁也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>木鬱之發,風氣大行,故有埃昏云擾發屋折木等候,皆木之為變也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故民病胃脘當心而痛,上支兩脅,膈咽不通,食飲不下,甚則耳鳴眩轉,目不識人,善暴僵仆。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此皆風木肝邪之為病。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>厥陰之脈,挾胃貫膈,故胃脘當心而痛,膈咽不通,食飲不下也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>上支兩脅,肝氣自逆也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>肝經循喉嚨,入頏顙,連目系,上會於巔,故為耳鳴眩轉,目不識人等證。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>風木堅強,最傷胃氣,故令人善僵暴仆。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太虛蒼埃,天山一色,或為濁色,黃黑郁若,橫云不起雨,而乃發也,其氣無常。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>蒼埃濁色,黃黑郁若,皆風塵也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>風勝濕,故云雖橫而不起雨。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:57:24
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>風氣之至</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>動變不定,故其發也,亦無常期。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>長川草偃,柔葉呈陰,松吟高山,虎嘯岩岫,怫之先兆也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>草偃,草尚之風必偃也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>呈陰,凡柔葉皆垂,因風翻動而見葉底也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>松吟,聲在樹間也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>虎嘯則風生,風從虎也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>凡見此者,皆木鬱將發之先兆。 </STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:57:42
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>火鬱之發,太虛腫翳</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>大明不彰,水勝制火,火之郁也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>腫字誤,當作曛,蓋火鬱而發,熱化大行,故太虛曛翳昏昧,大明反不彰也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>炎火行,大暑至,山澤燔燎,材木流津,廣廈騰煙,土浮霜鹵,止水乃減,蔓草焦黃,風行惑言,濕化乃後。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>燔燎騰煙,炎熱甚也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>材木流津,汁溶流也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>霜鹵,水泉干涸而鹵為霜也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>止水,蓄積之水也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>風行惑言,熱極風生,風熱交熾而人言惑亂也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>濕化乃後,雨不至也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>廈音夏。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故民病少氣,瘡癢癰腫,脅腹胸背面首四肢憤,臚脹,瘍,嘔逆,螈骨痛,節乃有動,注下溫瘧,腹中暴痛,血溢流注,精液乃少,目赤心熱,甚則瞀悶懊,善暴死。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此皆火盛之為病也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>壯火食氣,故少氣。 <BR></STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:58:15
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>火能腐物,故瘡癰</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陽邪有餘,故為塞憤悶臚腔脹滿瘍瘡毒等患。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火氣上衝,故嘔逆。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火傷筋,則螈抽掣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火傷骨,則骨痛難支。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火伏於節,則節動。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火在腸胃,則注下。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火在少陽,則溫瘧。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火實於腹,則暴痛。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火入血分,則血溢流注。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火爍陰分,則精液乃少。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火入肝,則目赤。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火入心,則心熱。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火炎上焦,則瞀悶。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火鬱膻中,則懊。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火性急速,敗絕真陰,則暴死。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>臚,閭盧二音。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>懊音鏖。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>乃包切。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>刻終大溫,汗濡玄府,其乃發也,其氣四。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>刻終者,百刻之終也。 </STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:58:33
<P><STRONG>日之刻數,始於寅初,終於丑末,此陰極之時也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故一日之氣,惟此最涼。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>刻終大溫而汗濡玄府,他熱可知矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>玄府,汗空也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火本王於夏,其氣鬱,故發於未申之四氣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>四氣者,陽極之余也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>動復則靜,陽極反陰,濕令乃化乃成。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>上文言濕化乃後,至此則火王生土,故動復則靜,陽極反陰,土氣得行,濕令復至,故萬物得以化成也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>華發水凝,山川冰雪,焰陽午澤,怫之先兆也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>群花之發,君火二氣之候也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>午澤,南面之澤也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>於華發之時而凝冰雪,見火氣之郁也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>於面南之澤,而焰陽氣見,則火鬱將發之先兆也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>有怫之應而後報也,皆觀其極而乃發也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此以下總結上文郁發之義也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>凡應有先兆,報必隨之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>蓋物極則變,故鬱極乃發。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>木發無時,水隨火也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>土金火之郁發,各有其時,惟風木善行數變,上文云其氣無常,即木發無時也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>水能勝火,上文云其氣二火前後,即水隨火也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>謹候其時,病可與期,失時反歲,五氣不行,生化收藏,政無恆也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>知時氣,則病氣可與期。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>失時氣,則五氣之行尚不能知,又安知生化收藏之常政哉。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:水發而雹雪,土發而飄驟,木發而毀折,金發而清明,火發而曛昧,何氣使然? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:氣有多少,發有微甚,微者當其氣,甚者兼其下,征其下氣而見可知也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此發明承制之義也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>氣有多少,太過不及也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>發有微甚,郁微則發微,郁甚則發甚也。 </STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:58:55
<P><STRONG>微者當其氣,本氣之見也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>甚者兼其下,承氣兼見也,如水位之下,土氣承之,土位之下,木氣承之,木位之下,金氣承之,金位之下,火氣承之,火位之下,水氣承之是也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故水發之微者為寒,甚者為雹雪,是兼乎土,雹雪如土故也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>土發之微者為濕,甚者為飄驟,是兼乎木,風主飄驟故也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>木發之微者為風,甚者為毀折,是兼乎金,金主殺伐故也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>金發之微者為燥,甚者為清明,是兼乎火,火主光明故也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>火發之微者為熱,甚者為曛昧,是兼乎水,水主昏昧故也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>征,證也,取證於下承之氣,而鬱發之微甚可知矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:善! </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>五氣之發,不當位者何也? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>不當位,謂有不應其時也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:命其差。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>氣有盛衰,則至有先後,故曰命其差。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>差者,不當其位也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>如至真要大論曰:勝復之作,動不當位,或後時而至。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>但彼論勝復之至不當位,此論五氣之發不當位,雖所論似異,而義則一也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:差有數乎? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>言日數也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:後皆三十度而有奇也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>……後者,自始及終也。 <BR></STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:59:22
<P><STRONG>度,日也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>三十度而有奇,一月之數也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>奇,謂四十三刻七分半也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>蓋氣有先至後至之差,不過三十度耳。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>即如氣盈朔虛節序置閏之法,早至者先十五日有奇,遲至者後十五日有奇,或前或後,總不出一月有奇之數,正此義也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:此段問答,詳味語氣,是單論先後之差,未曾說到所以先後處。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>景岳謂氣有盛衰,則至有先後,誤矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>下文方是論所以先後。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:善! </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>氣有非時而化者何也? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:太過者當其時,不及者歸其己勝也,……按:己勝,謂已被勝也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>己氣不及,則力弱而權歸於勝己者,故非其時而有其氣,如注云春涼夏寒秋熱冬雨之類是也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:愿聞其行何謂也? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:謂氣化營運之次序也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:春氣西行,夏氣北行,秋氣東行,冬氣南行。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:春主東,而其氣常由東而西; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>秋主西,而其氣常由西而東:夏主南,而其氣常由南而北; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>冬主北,而其氣常由北而南也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故春氣始於下,秋氣始於上,夏氣始於中,冬氣始於標。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:春主發散,而其氣則本於秋冬之收藏,故云始於下。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>秋主收斂,而其氣則本於春夏之長養,故云始於上。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>夏主長茂,而其氣則本於中土之敦培,故云始於中。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>冬主歸藏,而其氣則本於歲半以前之所生所長所收而成,故云始於標。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>蓋言氣各有所自起也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>春氣始於左,秋氣始於右,冬氣始於後,夏氣始於前,此四時正化之常。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:左,東也; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>右,西也; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>後,北也; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>前,南也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>言四氣之正位也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故至高之地,冬氣常在,至下之地,春氣常在。 </STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:59:37
<P><STRONG>按:注云:高山之巔,盛夏冰雪,污下川澤,嚴冬草生,常在之義足明矣。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>又五常政大論云:地有高下,氣有溫涼,高者氣寒,下者氣熱。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>皆言氣各有所互藏也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>必謹察之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:善! </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>黃帝曰:五運六氣之應見,六化之正,六變之紀,何如? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯對曰:夫六氣正紀,有化有變,有勝有復,有用有病,不同其候,帝欲何問乎? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>帝曰:愿盡聞之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>岐伯曰:請遂言之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>夫氣之所至也,厥陰所至為和平,初之氣,木之化。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陰所至為暄,二之氣,君火也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陰所至為埃溽,四之氣,土之化。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陽所至為炎暑,三之氣,相火也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陽明所至為清勁,五之氣,金之化。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陽所至為寒,終之氣,水之化。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>時化之常也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>三陰三陽之次,厥陰,一陰也; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陰,二陰也; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陰,三陰也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陽,一陽也; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陽明,二陽也; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陽,三陽也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>皆因次為序,下文十二化皆然,此客氣之常也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:時化者,隨時變化,乃客氣也,非四時之正化。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>注作主氣,誤矣。 </STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG> </P>
tan2818
發表於 2012-11-4 16:59:58
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>厥陰所至為風府</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>為璺啟; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>微裂未破曰璺,開拆曰啟,皆風化之所致。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:府,猶藏也,會聚也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>璺音問。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陰所至為大火府,為舒榮; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:少陰,君火也,故云大火府。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>物得陽氣,氣漸舒而色漸榮。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陰所至為雨府,為員盈; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陰化濕,故為雨府。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>物得土氣而後充盈,故為員盈。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>員,周也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陽所至為熱府,為行出; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:少陽相火,相火為用,其熱更甚,故曰熱府。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陽盛之極,氣盡外達,故又曰行出也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陽明所至為司殺府,為庚蒼; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>庚,更也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>蒼,木化也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>物得發生之化者,遇金氣而更易也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:金主肅殺,故為司殺府。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陽所至為寒府,為歸藏。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:寒盛之時,萬物收斂而歸藏。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>司化之常也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按司,主也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>六氣之化,各有專主,乃有六府之名也。 <BR></STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 17:00:18
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>厥陰所至為生,為風搖</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>木氣升,故主生。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>風性動,故為搖。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陰所至為榮,為形見; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:陽氣漸盛,萬物榮美而庶類之形畢見也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陰所至為化,為云雨; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>土能化生萬物,云雨其氣也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陽所至為長,為蕃鮮; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:陽氣盛長,萬物蕃茂而鮮妍。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陽明所至為收,為霧露; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:秋時收斂,故氣凝結而為霧露也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陽所至為藏,為周密。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:藏者,斂之深。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>周密者,藏之固也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>氣化之常也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:有氣則有化,六者之常也。 <BR></STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 17:00:34
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>厥陰所至為風生,終為肅</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:六微旨大論曰:風位之下,金氣承之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故厥陰風生而終為整肅是也。 </STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 17:00:57
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>少陰所至為熱生,中為寒</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>六微旨大論曰:少陰之上,熱氣治之,中見太陽。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故少陰熱生而終為寒也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>又云:君火之下,陰精承之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>亦為寒之義。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陰所至為濕生,終為注雨; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>土位之下,風氣承之,故太陰濕生而終為注雨,即飄驟之謂。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陽所至為火生,終為蒸溽; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>相火之下,水氣承之,故少陽火生而終為蒸溽也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陽明所至為燥生,終為涼; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>此燥涼二字,當互更之。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>蓋金位之下,火氣承之,故陽明涼生而終為燥也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陽所至為寒生,中為溫。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陽之上,寒氣治之,中見少陰,故太陽寒生而中為溫也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:上文六化厥陰太陰少陽陽明俱言終,惟少陰太陽言中者,何也? </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>蓋六氣之道,陰陽而已; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陰陽征兆,水火而已。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陰者,君火也; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陽者,寒水也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陽勝則陰復,故少陰所至為熱生,中為寒,此離象之外陽內陰也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>陰勝則陽復,故太陽所至為寒生,中為溫,此坎象之外陰內陽也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>故惟此二氣言中者,乃陰陽互藏之妙; </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>其他言終者,則皆下承之義耳。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>德化之常也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:正化之下,承者繼之,雖六氣相制之自然,而實則天地相生之德也。 </STRONG></P>
tan2818
發表於 2012-11-4 17:01:14
<P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>厥陰所至為毛化</FONT>】 </FONT></STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按,毛屬木化。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陰所至為羽化,有羽翼飛行之類也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:羽屬火化。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>太陰所至為化,無毛羽鱗甲之類也。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>按:屬土化。 </STRONG></P>
<P><BR><STRONG>少陽所至為羽化,薄明羽翼蜂蟬之類,非翎羽之羽也。 <BR></STRONG></P>